ISO 22000:2018 là phiên bản mới nhất của tiêu chuẩn ISO 22000 với tên gọi đầy đủ – ISO 22000 Food Safety Management Systems – Requirements for any organization in the food chain (Hệ thống quản lý an toàn thực phẩm – Yêu cầu đối với các tổ chức trong chuỗi thực phẩm).
>>> Xem thêm
♦ Hoạch định theo tiêu chuẩn hệ thống quản lý an toàn thực phẩm ISO 22000 2005
♦ Tầm quan trọng và văn bản thay thế tài liệu ISO 22000:2005
ISO 22000:2018
Các phiên bản của tiêu chuẩn ISO 22000
Tiêu chuẩn ISO 22000 được xây dựng và ban hành bởi Tổ chức Tiêu chuẩn hóa Quốc tế ISO. Tiêu chuẩn này ra đời với mục đích quy định về các yêu cầu trong xây dựng hệ thống quản lý an toàn thực phẩm cho tất cả tổ chức nằm trong chuỗi thực phẩm. Đối tượng của tiêu chuẩn này không phân biệt về quy mô, mức độ phức tạp, liên quan trực tiếp hay gián tiếp đến chuỗi thực phẩm.
Tổ chức ISO lần đầu tiên ban hành tiêu chuẩn ISO 22000 vào ngày 1 tháng 9 năm 2005. Phiên bản đầu tiên này còn được gọi với tên tiêu chuẩn ISO 22000:2005. Tiêu chuẩn quốc gia Việt Nam TCVN ISO 22000:2007 được ban hành với giá trị tương đương tiêu chuẩn ISO 22000:2005.
Ngày 19 tháng 6 năm 2018, Tổ chức ISO tiếp tục ban hành phiên bản thứ hai của tiêu chuẩn ISO 22000 để thay thế cho cho tiêu chuẩn ISO 22000:2005 đã lỗi thời trước đó. Từ đây ISO 22000:2018 chính thức có hiệu lực và được áp dụng rộng rãi tại nhiều quốc gia.
Các tổ chức có thời hạn 3 năm kể từ khi phiên bản 2016 được ban hành để chuyển đổi từ phiên bản cũ sang phiên bản mới. Ngày 19 tháng 6 năm 2021 trở đi, giấy chứng nhận tiêu chuẩn ISO 22000:2005 sẽ chính thức hết hiệu lực kể cả khi chưa được sử dụng hết thời hạn 3 năm. Khi đó các tổ chức buộc phải triển khai theo tiêu chuẩn mới.
Các chương trình tiên quyết và tiêu chuẩn ISO 22000:2018
Tiêu chuẩn ISO 22000 được xây dựng dựa trên nền tảng của các nguyên tắc HACCP, chương trình GMP và tiêu chuẩn ISO 9000 về hệ thống quản lý chất lượng. So với phiên bản cũ, phiên bản mới đã có những cải tiến đáng kể trong nội dung.
Một trong bốn điểm quan trọng hình thành nên cấu trúc mới của ISO 22000 version 2018 nằm ở các chương trình tiên quyết – Prerequisite Programmes – PRPs. Các chương trình tiên quyết đóng vai trò hỗ trợ trong quá trình triển khai hệ thống quản lý an toàn thực phẩm theo tiêu chuẩn ISO 22000 phiên bản mới.
Có thể nói các chương trình tiên quyết là điều kiện cơ bản và là hoạt động cần thiết để có thể duy trì một môi trường vệ sinh, sạch sẽ và an toàn xuyên suốt toàn bộ chuỗi cung ứng thực phẩm.
Các chương trình tiên quyết được sử dụng nhằm cung cấp sự an toàn đối với sản phẩm cuối cùng và và đảm bảo an toàn với sức khỏe người sử dụng. Các điều kiện và hoạt động đối với chương trình tiên quyết phải phù hợp với yêu cầu sản xuất.
Yêu cầu đối với các chương trình tiên quyết
Yêu cầu đối với các chương trình tiên quyết khi áp dụng theo tiêu chuẩn ISO 22000:2018 được quy định rõ trong điều khoản 8. Theo đó các tổ chức phải có trách nhiệm thiết lập, áp dụng, duy trì và cập nhật chương trình tiên quyết nhằm mục đích tạo điều kiện ngăn ngừa và/ hoặc giảm chất gây ô nhiễm có trong sản phẩm, trong quá trình chế biến sản phẩm hoặc trong môi trường làm việc. Trong đó bao gồm cả những mối nguy liên quan đến an toàn thực phẩm. Cụ thể:
Yêu cầu với các chương trình tiên quyết
Các chương trình tiên quyết được áp dụng phải phù hợp với tổ chức và phù hợp với bối cảnh liên quan đến an toàn thực phẩm. Đồng thời các chương trình tiên quyết phải phù hợp với quy mô, loại hình hoạt động và bản chất của sản phẩm đang được sản xuất và/ hoặc xử lý.
Các tổ chức cần phải áp dụng chương trình tiên quyết trên toàn bộ hệ thống sản xuất một hoặc các chương trình áp dụng chung hoặc các chương trình áp dụng cho một sản phẩm hoặc một quá trình cụ thể. Chương trình tiên quyết được lựa chọn phải được phê duyệt bởi nhóm an toàn thực phẩm của tổ chức.
Trong quá trình lựa chọn và/ hoặc thiết lập các chương trình tiên quyết, tổ chức cần phải xem xét đến những yêu cầu luật định, chế định, yêu cầu đã được thỏa thuận với khách hàng thông qua các tiêu chuẩn, quy phạm thực hành và hướng dẫn có thể áp dụng. Tiêu chuẩn TCVN ISO 22000:2018 còn quy định tổ chức phải xem xét các phần của bộ TCVN ISO/TS 22002.
Xem xét khi thiết lập các các chương trình tiên quyết
Tiêu chuẩn ISO 22000:2018 yêu cầu tổ chức trong quá trình thiết lập các chương trình tiên quyết phải xem xét đến các yếu tố bao gồm:
- Xem xét việc xây dựng, bố trí khác là nhà hoặc các công trình mang tính chất phụ trợ;
- Xem xét việc bố trí nhà xưởng trong đó bao gồm việc phân vùng, chia không gian làm việc và các trang thiết bị của cán bộ công nhân viên;
- Xem xét về việc cung cấp không khí, năng lượng, nước và các tiện ích khác;
- Xem xét về việc kiểm soát các vi sinh vật có hại, nước thải, chất thải và những dịch vụ hỗ trợ khác;
- Xem xét về sự phù hợp của trang thiết bị và khả năng tiếp cận để làm bảo dưỡng, vệ sinh;
- Xem xét về việc phê duyệt các nhà cung cấp và đảm bảo cho những quá trình liên quan;
- Xem xét việc tiếp nhận nguyên vật liệu, quá trình bảo quản, quá trình vận chuyển và quá trình xử lý sản phẩm;
- Xem xét các biện pháp phòng ngừa lây nhiễm chéo;
- Xem xét quá trình làm sạch và khử trùng;
- Xem xét vệ sinh cá nhân;
- Xem xét thông tin sản phẩm, nhận thức của người tiêu dùng;
- Xem xét những vấn đề khác.
Mọi thông tin liên quan đến việc lựa chọn, thiết lập, giám sát và thẩm tra các chương trình tiên quyết cần phải được lập thành văn bản để làm bằng chứng chứng minh tính hiệu lực trong quá trình triển khai hệ thống quản lý an toàn thực phẩm theo tiêu chuẩn ISO 22000:2018.
Phạm vi triển khai các chương trình tiên quyết
Các chương trình tiên quyết được triển khai để hỗ trợ cho tổ chức áp dụng tiêu chuẩn ISO 22000 xây dựng hệ thống quản lý an toàn thực phẩm nhằm mục đích kiểm soát khả năng tạo ra các mối nguy hại liên quan đến vấn đề an toàn thực phẩm cho sản phẩm.
Trong đó bao gồm sự gia tăng của các mối nguy hoặc sự nhiễm bẩn liên quan trực tiếp đến an toàn thực phẩm, ảnh hưởng đến đến sản phẩm thực phẩm và sức khỏe người tiêu dùng. Các chương trình tiên quyết cần phải phụ thuộc vào từng giai đoạn của chuỗi thực phẩm cũng như loại hình hoạt động của tổ chức.
Điển hình như một số chương trình tiên quyết là Thực hành nông nghiệp tốt VietGap, Thực hành vệ sinh tốt GHP, Thực hành sản xuất tốt GMP, Thực hành thú y tốt GVP… Các chương trình tiên quyết cần phải đảm bảo thực hiện những hoạt động bao gồm:
- Kiểm soát nguồn nguyên vật liệu đầu vào;
- Kiểm soát vệ sinh nhà xưởng và thiết bị;
- Kiểm soát hoạt động sản xuất thực phẩm của tổ chức;
- Kiểm soát hệ thống làm sạch;
- Kiểm soát quá trình vận chuyển, lưu kho và phân phối;
- …
Thông tin chi tiết đã được yêu cầu trong ISO 22000:2018. Việc thiết lập các chương trình tiên quyết sẽ giúp khắc phục các mối nguy đã được xác định hoặc mối nguy tiềm ẩn. Thông thường các chương trình tiên quyết sẽ được triển khai trước khi thực hiện hệ thống HACCP hoặc áp dụng các nguyên tắc của hệ thống HACCP. Từ đó làm ngăn ngừa, loại bỏ hoặc giảm thiểu mối nguy đến mức có thể chấp nhận được.
Quý vị muốn tìm hiểu thêm thông tin chi tiết có thể liên hệ qua hotline 0908 060 060 tới Văn phòng chứng nhận kiểm soát chất lượng ISO Quốc tế để được giải đáp và hỗ trợ chỉnh độ chuyên nghiệp nhé.
